“Ta đã thỏa lòng…” cháu chắt ơi
Đứa mô cũng biết nghĩa nhân rồi
Học thầy tâm mãi trong cùng bạn
Học bạn trí luôn sáng với đời
Thuở bé câu Kiều đau mới thắm**
Bây giờ đoạn Ví giận càng tươi
Mỗi khi nhớ tới càng thương nội
Vằng vặc vầng trăng sáng giữa trời***.
Cháu đích tôn Đông Thái Phan Tự Trí
(viết nhân lễ giỗ lần thứ 12, bà nội Nguyễn Thị Ba,
hưởng Đại Thọ 101 tuổi;
8 tháng 5 Ất Dậu – Đinh Dậu)
Sau khi ông nội mất (bà nội mới 27 tuổi) vẫn ở vậy
nuôi hai con trưởng thành.
Chú thích:
* trự - chữ nghĩa.( Tiếng Nghệ Tĩnh)
Nội hay đọc:
Nỏ ham bồ ló anh đầy (không tham bồ lúa nhà anh đầy)
Ham dăm ba trự cho tày người ta (Tham dăm ba chữ cho bằng người ta)
** chuyện thuở bé:
Tôi (chưa đi vỡ lòng) ở nhà với nội, nội thái cây chuối rồi băm làm thức ăn cho lợn.
Tôi cũng kiếm dao ngồi băm. Không may dao phập đứt tay, máu chảy đầm đìa. Tôi khóc ầm và nội cũng hoảng, chạy kiếm giẻ, xé ra buộc cho tôi (hồi đó làm gì có bông băng thuốc đỏ …)
Vừa buộc giẻ cho tôi, nội vừa nói:
Thôi nín đi. Mình làm mình chịu kêu mà ai thương.
Câu Kiều được nội “lẩy” lúc đó làm cho tôi có cảm giác thấy được lỗi của mình và đỡ đau hơn; mãi sau này tôi mới biết và nhớ mãi tận bây giờ.
Mỗi khi có chuyện gì, nhìn ngón tay trỏ bàn tay trái bị vẹt hẳn một góc là nhớ tới nội!
Nội thuộc nhiều tích truyện thơ: Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm khúc, Thoại Khanh Châu Tuấn, Lưu Bình Dương Lễ, Phạm Tải Ngọc Hoa, Tống Trân Cúc Hoa, Lục Vân Tiên…Đặc biệt là Truyện Kiều, nội có thể đọc xuôi, đọc ngược… hay bắt đầu từ bất cứ đoạn nào… hay “lẩy” một câu phù hợp với hoàn cảnh muốn nói. (như trường hợp đứt tay của tôi ở trên là ví dụ)
Tôi cũng “noi gương” nội học Kiều nhưng không được bao nhiêu.
Tôi cũng rất mừng khi Thu Hương, con gái tôi cũng thích Truyện Kiều.
Năm 2015, khi đã 36 tuổi , sắp lấy bằng Tiến sĩ (ở Hoa Kỳ) rồi mà hằng ngày vẫn cặm cụi ngồi chép tay vào hai quyển vở học trò kẻ dòng, ròng rã 3 tháng, hết cả 3254 câu Truyện Kiều, rằng để luyện chữ viết tay, học hỏi và xả stret…
*** chữ trong Truyện Kiều.
Dấu tích ngón trỏ bàn tay trái "mình làm mình chịu...", ảnh vài trang viết tay Truyện Kiều của Thu Hương
